Roślny pierwotnie wodne

Rośliny pierwotnie wodne

Typ: Glaukocystofity

• Jednokomórkowe
• Liczą tylko kilka gatunków
• Samożywne
• Rozmnażają się wyłącznie bezpłciowo.
• Chloroplasty glaukocystofitów zachowały wiele cech pierwotnych, które zanikły u bardziej zaawansowanych ewolucyjnie chloroplastów krasnorostów, zielenic i roślin lądowych. Posiadają one dwie błony, między którymi zachowała się pozostałość ściany peptydoglikanowej, typowej dla sinic. Ich tylakoidy są ułożone brzeżnie, a nie jak u innych roślin w stosy. Występuje u nich jedynie
  chlorofil a,  obecne są również fikobiliny, karoten i ksantofile. Uległy daleko posuniętemu uproszczeniu w stosunku do sinic.

Typ: Krasnorosty

• Wielokomórkowe glony (rzadko jednokomórkowe)
• Samożywne.
• Obejmują około 5000 gatunków.
• Mogą mieć budowę nitkowatą lub bardziej złożoną- plechową: listkowate, płatowate, walcowate. Plecha nie ma budowy tankowej, lecz ciasno ułożonych nici.
• Ściana komórkowa zbudowana z celulozy i amorficznego śluzu, zawierającego agar (substancja żelująca, której głównym składnikiem jest galaktoza- cukier trudno przyswajalny przez człowieka).
• Materiałem zapasowym krasnorostów jest skrobia krasnorostowa, substancje lipidowe.
• Chloroplasty krasnorostów są czerwone. Posiadają chlorofil a i d oraz fikobiliny (fikoerytrynę- nadaje im czerwoną barwę i fikocyjaninę). Są rozmieszczone pojedynczo a nie w stosach.
• Żyją najgłębiej (do 260m. pod wodą) ze względu na zawartość fikoerytryny, która pochłania najlepiej przenikające wodę światło niebieskozielone.
• Krasnorosty rozmnażają się na drodze oogamii przez nieruchome gamety męskie tzw. spermacja oraz żeńskie- karpogonia. Podczas rozmnażania płciowego do lęgni zasysane są przez włostek spermacja zawarte w plemni, gdyż nie posiadają wici, które dawałyby im zdolność do ruchu.
• Mogą rozmnażać się bezpłciowo poprzez zarodniki, które również nie posiadają wici.
• Występuje przemiana pokoleń, która czasami jest dość specyficzna, skomplikowana.
• Większość krasnorostów żyje w wodach słonych i mają wtedy czerwony kolor, ale żabirośl żyje w wodach słodkich i jest zielona.
• Wykorzystywane są w kuchni japońskiej i chińskiej.
• Krasnorosty tworzą również rafy koralowe.

Typ: Zielenice

• Jednokomórkowe lub wielokomórkowe
• Samożywne.
• Występują zarówno w wodach słodkich jak i słonych.
• Obejmują około 9000 gatunków.
• Charakteryzują się zieloną barwą chloroplastów., które są zebrane w grupy, choć nie tak wyraźne jak u roślin lądowych.
• W skład barwników asymilacyjnych wchodzą chlorofil a i b, ksantofile, karoteny.
• Substancją zapasową jest u nich głównie skrobia, lecz zdarza się, że również jest to inulina.
• Jednokomórkowe zielenice posiadają wici, mogą być osłonięte ścianą komórkową.
• Wielokomórkowce cechują się kształtem plechowatym; wykształcają niby-liście, niby-łodygę, niby-korzenie.
• Rozmnażają się bezpłciowo za pomocą uwicionych lub nieruchomych zarodników lub poprzez fragmentację plechy.
• Większość zielenic może się również rozmnażać płciowo, przy czym gamety mogą być niezróżnicowane (izogamia), częściowa zróżnicowane- anizogamia lub też zróżnicowane na plemniki i komórki jajowe (oogamia).
• Zwykle występuje u nich przemiana pokoleń, w której u jednych dominuje gametofit, u drugich zaś sporofit.
• Zielenice dzielimy na cztery klasy, które różnią się budową komórki oraz typem cytokinezy:
1. Zielenice właściwe

ﮭ          Podział cytoplazmy: wrzeciono kariokinetyczne zanika, a w płaszczyźnie komórki pojawia się fikoplast (wiązka mikrotubul). Rozdziela on jądra potomne. Nowa ściana komórkowa jest tworzona równolegle do fikoplastu, pomiędzy jego włóknami.

ﮭ          Budowa: jednokomórkowce (z wicią lub bez), formy kolonijne, wielokomórkowe o rozmaicie ukształtowanym ciele.

ﮭ          Żyją w środowisku wodnym, aktywnie pływając (tak jak toczek) lub swobodnie i biernie unosząc się w wodzie (tak jak gwiazdoszek).  Inne prowadzą osiadły tryb życia i mają formę mniej lub bardziej rozgałęzionych nici.

ﮭ          Cykl życiowy przedstawiciela zielenicy właściwej:

                                                                                 I.      Podczas rozmnażania płciowego gameta (+) łączy się z gametą (-) w diploidalną zygotę.

                                                                               II.      Zachodzi mejoza.

                                                                             III.      W wyniku mejozy powstają cztery haploidalne komórki dwie (+) i dwie (-).

                                                                             IV.      Obydwa typy rozmnażają się bezpłciowo przez mitozę po czym znów przystępują do podziału płciowego.

2. Watkowe

ﮭ          Podział cytoplazmy: wrzeciono kariokinetyczne jest trwałe (nie zanika). Ściana komórkowa tworzy się od brzegu do środka komórki. W końcowej fazie cytokinezy "przecina" wrzeciono podziałowe.

ﮭ          Budowa: wielokomórkowe

ﮭ          Żyją w wodach słonych.

ﮭ          Cykl życiowy watki:

                                                                                 I.      Męskie i żeńskie osobniki haploidalne wytwarzają dwuwiciowe gamety, które w zależności od gatunku są izogametami lub anizogametami.

                                                                               II.      Para gamet zlewa się tworząc diploidalną ruchliwą zygotę.

                                                                             III.      Każda zygota osiada na podłożu i tworzy dojrzałego diploidalnego osobnika

                                                                            IV.      Specjalne komórki diploidalnego pokolenia dzielą się mejotycznie, tworząc haploidalne pływki.

                                                                              V.      Z każdej pływki rozwija się wielokomórkowy haploidalny osobnik męski lub żeński.

3. Ramienicowe

ﮭ          Podział cytoplazmy: wrzeciono kariokinetyczne nie zanika, ale przybiera kształt beczki. Nowa ściana komórkowa formuje się prostopadle do jego mikrotubul. Tak przekształcone wrzeciono nazywamy fragmoplastem. Ta cytokineza jest typowa dla roślin lądowych .

ﮭ          Budowa: jednokomórkowe, kolonijne, nitkowate lub formy plechowe. Np. komórki desmidii są płaskie i mocno przewężone w połowie. Wzdłuż tego przewężenia przebiega podział komórki. Każdą komórkę potomną stanowi połówka komórki macierzystej, która dobudowuje sobie sama drugą część. W środku jest jądro komórkowe.

ﮭ          Przykładem może być skrętnica, której chloroplasty są spiralnie skręcone.
Innym gatunkiem jest złożona z wielokomórkowej plechy ramienica, która porasta dno jezior.

4. Prazynofity

ﮭ          Najmniejsza klasa zielenic.

ﮭ          Budowa: jednokomórkowe wiciowce bez ściany celulozowej. Okryte są drobnymi łuseczkami zbudowanymi z polisacharydów.

Protisty Grzybopodobne

Protisty Grzybopodobne

Typ: Lęgniowce

·         Żyją zazwyczaj w środowisku wodnym.

·         Ich komórki są wielojądrowe- komórczaki.

·         Ich ciało jest nitkowate i strzępkowate.

·         Ściana komórkowa może być zbudowana z  chityny lub celulozy. Zdarza się również, że ściana zbudowana jest z obu tych polisacharydów.

·         Wytwarzają grzybnię na organicznym podłożu, stanowiącym ich pożywienie. Mogą także pasożytować na innych organizmach.

·         W dogodnych warunkach wytwarzają zoosporangium, z którego powstają później w procesie mitozy zoospory

·         Wykazują duże podobieństwo i pokrewieństwo z chryzofitami.

·         Rozmnażają się bezpłciowo przez pływki, mające 2 nierównej długości wicie, z których jedna jest gładka a druga szorstka (wici chryzofitowe)

·         Do lęgniowców należą m. in.: wodne roztoczkowce, tworzące podobne do pleśni naloty na szczątkach organicznych. Mogą także pasożytować na rybach, zwłaszcza osłabionych. Są dużym zagrożeniem dla akwarystów.

·         Innym przykładem Lęgniowce jest fitoftora ziemniaczana, która jest pasożytem ziemniaków i pokrewnych im roślin (np. pomidorów), powodując ich nowotwory.

·         Mogą oddychać tlenowo lub być bezwzględnymi anaerobami (wtedy przeprowadzają fermentację).

Typ: Śluzowce

·         Dorosłe osobniki to dużych rozmiarów wielojądrowe pełzaki.

·         Żyją w ściółce leśnej lub w pniach martwych drzew.

·         Złożone z nitkowatych strzępek ciało.

·         Nie są okryte ścianą komórkową.

·         Odżywiają się poprzez fagocytowane bakterii i innych cząstek pokarmu.

·         W razie niedoboru pokarmu śluźnia wypełza na bardziej odsłonięte miejsce i zaczyna się rozmnażać.

·         Rozmnażanie śluzowców:

1.        Wysychająca śluźnia zaczyna wytwarzać zarodnie (sporangia).

2.        W zarodniach drogą mejozy powstają zarodniki (spory), które są niezwykle oporne na niesprzyjające warunki środowiska.

3.        Kiedy warunki są sprzyjające zarodniki kiełkują.

4.        Z kiełkujących zarodników wypełza haploidalna komórka rozrodcza, która w zależności od wilgotności środowiska może stać się myksamebą lub myksomonadą (obie pełnią rolę gamet) .

5.        Ulegają one fuzji w wyniku, której powstaje diploidalna zygota.

6.        Diploidalne jądro zygoty przechodzi liczne podziały mitotyczne bez podziału cytoplazmy, wytwarzając wielojądrową śluźnię.

Protisty Roślinne

Protisty Roślinne

Typ: Eugleniny

·      inaczej zwane są klejnotkami

·      jednokomórkowe

·      zwykle słodkowodne

·      w większości prowadzą swobodny tryb życia

·      poruszają się w wodzie za pomocą dwóch wici

·      nie posiadają ściany komórkowej

·      ich chloroplasty pochodzą od zielenic

·      Posiadają również dwie wici, których jedna jest znacznie dłuższa od drugiej, nie wychodzącej z gardzieli. Obie wici ulokowane są w tzw. Ampułce

·      Eugleniny posiadają również światłoczułą plamkę.  Ma ona za zadanie zasłaniać fotoreceptor ulokowany nieopodal nasady wici.

·      Są spokrewnione ze świdrowcami ! ! !

·      Głównie fotoautotrofy, zawierające chlorofil a i b oraz karotenoidy

·      Mogą się żywić również innymi protistami oraz bakteriami, pobieranych drogą fagocytozy i trawionych w wakuolach pokarmowych

·      Mogą nie posiadać chloroplastów i są wtedy heterotroficzne. Dzieje się także czasami tak że fotoautotrofy przy braku światła stają się heterotrofami, pobierając z zewnątrz materię organiczną.

·      Podczas poruszania się w wodzie mogą zmieniać swój kształt, ponieważ otacza je elastyczna pellikula.

·      Mogą żyć także w środowisku zanieczyszczonym takim jak: kałuże, stawy, sadzawki, ścieki, brudne jeziora.

·      Ich materiałem zapasowym jest polisacharyd paramylon.

·      Niektóre gatunki (rodzaj Peranema) są zawsze bezbarwne i heterotroficzne.

·      Rozmnażają się wyłącznie bezpłciowo poprzez podział podłużny komórki, w którym otoczka jądrowa nie zanika, a chromosomy po zakończonym podziale pozostają wciąż zespiralizowane i zamknięte.

·      Najczęściej spotykanym w Polsce gatunkiem jest Euglena zielona (inaczej mówiąc Klejnotek Zielony)

Typ: Tobołki

·      jednokomórkowce

·      występują formy autotroficzne jak i heterotroficzne

·      Najliczniejszą grupą tobołków są Bruzdnice:

Ø Jednokomórkowe wiciowce, żyjące w toni wodnie zwykle pojedynczo, rzadziej kolonijnie.

Ø Charakterystycznym elementem ich budowy są dwie bruzdy, przebiegające pod kątem prostym względem siebie z czego jedna umieszczona jest części równikowej komórki.

Ø Ich ciało pokryte jest pancerzykiem celulozowym.

Ø Posiadają dwie wici ulokowane wewnątrz bruzd. Wici te służą im do poruszania się.

Ø Materiałem zapasowym bruzdnic jest skrobia oraz tłuszcze.

Ø Wiele morskich bruzdnic wykazuje zdolność do bioluminescencji.

Ø Większość bruzdnic jest zdolna do fotosyntezy.  W związku z tym zawierają chlorofile a i c. Innymi barwnikami są karotenoidy(m.in. fukoksantyna). Pozostałe są bezbarwne, żywiące się innymi mikroorganizmami.

Ø Mogą żyć w symbiozie z bezkręgowcami i nazywamy je wtedy zooksantellami, nie mają wtedy płytek celulozowych oraz wici, są zdolne do fotosyntezy i dostarczają węglowodanów, otrzymując w zamian warunki do życia.

Ø Inne są pasożytami żyjącymi kosztem gospodarza.

Ø Rozmnażają się zwykle bezpłciowo poprzez podział. Zasadniczą cechą tego podziału jest to, że chromosomy w jadrze komórkowym są stale skondensowanie. Podczas mitozy bądź mejozy osłonka nie zanika, a wrzeciono kariokinetyczne formuje się poza jądrem. Chromosomy s przyczepione do osłonki jądrowej, a zadaniem wrzeciona kariokinetycznego jest rozdzielenie chromosomów potomnych oraz powstałych jąder potomnych.

Ø Mogą pojawiać się w dużych ilościach , tworząc zakwity wody, barwiące przybrzeżne wody na pomarańczowo, brązowo, czerwono, stąd nazwa czerwone pływy.

Typ: Chryzofity

·      Wszystkie są samożywne, przeprowadzające fotosyntezę.

·      Posiadają chloroplasty otoczone czterema błonami.

·      Posiadają barwniki: chlorofil a i c oraz karoten, ksantofile (głównie fukoksantyny)

·      Substancje zapasowe to laminaryna, chryzolaminaryna, mannitol, tłuszcze.

·      Dzielimy je na:

1.   Brunatnice

·  Wszystkie są wielokomórkowe i osiągają wielkość do 75 metrów

·  Największe mające najbardziej skomplikowaną budowę glony.

·  Posiadają budowę plechową ciała.

·  Nie poruszają się, gdyż są przytwierdzone do podłoża.

·  Budowa listownicowców- największych brunatnic:
- wydłużone komórki przewodzące substancje odżywcze od nibyliści do innych części ciała
- mocne i skórzaste; zróżnicowane na liściopodobne blaszki (fylloidy), prowadzące fotosyntezę,              łodygopodobne (kauloidy), oraz chwytnikopodobny ryzoid, przypominający korzenie.
- wypełnione gazem pęcherze pławne umożliwiają unoszenie się na wodzie nibyliści

·  Posiadają zdolność do przeprowadzania fotosyntezy dzięki zawartości chlorofilu a i c

·  Posiadają również inne barwniki takie jak fukoksantynę, będącą karotenoidem.

·  Głównym materiałem zapasowym jest polisacharyd laminaryna.

·  Występują w chłodnych morzach, wzdłuż skalistych wybrzeży.

·  Oddychają tlenowo.

·  Mają zastosowanie w produkcji past do zębów, kremów do golenia i lodów.

·  Źródło witamin i jodu.

·  Przedstawicielami są: kalperia, laminaria, listownica, morszczyn

·  Cykl życiowy jest skomplikowany.
Cykl życiowy brunatnic na podstawie listownicy:

Þ        Sporofit jest diploidalny i produkuje haploidalne zarodniki (zoospory) w procesie mejozy.

Þ            Zarodniki przekształcają się w gamety.

Þ            Gamety dzielą się mitotycznie tworząc haploidalne gametofity męski i żeński.

Þ            Gametofity przechodzą podziały mitotycznie. Gametofit męski produkuje dodatkowo plemniki, które zapładniają żeński gametofit, tworząc zygotę.

Þ            Zygota dzieli się mitotycznie i rozrasta aż utworzy Sporofit.

Þ            (możliwy jest też wariant przejścia ze sporofitu w zygotę z pominięciem zoospor)

2.   Okrzemki

·   Jednokomórkowce

·   Występują pojedynczo w wodach słodkich i słonych, rzadziej kolonijnie

·   Zbudowane z dwuczęściowej ściany komórkowej: z wieczka i z denka, gdzie zawsze wieczko jest większe od denka

·   Posiada także żeberka między którymi wysuwa swoje wypustki cytoplazmatyczne.

·   Posiadają barwinki umożliwiające fotosyntezę- chlorofil a i  c.

·   Pozostałe barwniki jakie posiadają to karotenoidy

·   Poruszają się ruchem ślizgowym.

·   Rozmnażają się przez podział komórki:
Po podziale każda z komórek potomnych dostaje część ściany komórki pierwotnej, ale dobudowuje zawsze denko (nawet jeśli otrzymała ona denko komórki pierwotnej). Po kilku podziałach komórki, ściana może zostać odrzucona, aby zapobiec nadmiernemu zmniejszaniu się. Komórka dzieli się mitotycznie i zaczyna rosną do momentu osiągnięcia normalnych rozmiarów.  Dopiero wtedy wytwarza nową ścianę komórkową. Może zacząć rozmnażać się płciowo poprzez oogamię lub izogamię.
~!~ Wniosek: Po każdym podziale powstaje 1 komórka mniejsza od komórki pierwotnej, i komórka o takich samych rozmiarach jak pierwotna.

·   Część z nich wchodzi w skład planktonu, a inne żyją a skałach i innych powierzchniach.

·   Skorupki okrzemek trudno się rozpadają. Opadając na dno tworzą po pewnym czasie skałę osadową- ziemię okrzemkową.

3.   Złotowiciowce

·  Jednokomórkowe

·  Prezentują różne formy życiowe. Większość z nich jest wiciowcami (w tym i kolonijne), zdarzają się czasami formy ameboidalne.

·  Można je spotkać licznie występujące w wodach słodkich, gdzie mogą powodować zakwity.

·  Tak jak pozostałe Chryzofity, posiadają chlorofil a i c, karotenoidy a także ksantofile

·   Ich chloroplasty są otoczone czterema błonami.

·   Dinobryon- wiciowiec kolonijny, Ochromonas- wiciowiec żyjący pojedynczo.

Protisty Zwierzęce

Protisty Zwierzęce

Typ: Parabasalia

• jednokomórkowe wiciowce

• poruszające się za pomocą 5 wici poruszających, z których jedna może tworzyć tzw. błonkę falującą.

• brak mitochondriów

• są to formy pasożytnicze (ew. komensale)

• rozmnażają się bezpłciowo przez podział

• oddychają beztlenowo

• występują w organizmach żywych

• wywołują choroby np. Rzęsistek pochwowy (Trichomonas Vaginalis) powoduje u kobiet zapalenie dróg rodnych

Typ: Kinetoplastydy

• jednokomórkowe wiciowce

• Cudzożywne- występują zarówno formy wolno żyjące jak i pasożytnicze

• występuje kinetoplast- organella podobna do mitochondrium pod względem pełnionej funkcji, zawiera własne DNA. Kinetoplast jest ulokowany blisko nasady wici

• tak jak u Parabasalia występuje błonka falująca

• występowanie wici, pozwalających się poruszać

• są najbardziej spokrewnione z Eugleninami (typ protistów roślinnych)

• dzielą się przez podział podłużny ciała

• mogą oddychać tlenowo i są wtedy wolno żyjące, ale mogą oddychać również beztlenowo i są wówczas pasożytami

• powodują choroby  zwierząt w tym człowieka

• świdrowce wywołują rozmaite choroby, np. świdrowiec gambijski, przenoszony przez muchę tst-tse, wywołuje śpiączkę afrykańską

Typ: Choanoflagellata

• jednokomórkowe wiciowce

• są swobodnie żyjącymi lub osiadłymi formami

• występują w wodach słodkich i słonych

• Posiadają charakterystyczną budowę ze względu na obecność długiego kołnierzyka, zbudowanego z wypustek cytoplazmatycznych (mikrokosmków), otaczającego jedną długą wić. Kołnierzyk z wicią tworzą aparat filtrujący, który umożliwia zdobywanie pokarmu, który stanowią głównie bakterie. Dzieje się tak, ponieważ wić faluje, wytwarzając prądy, osadzające bakterie na zewnętrznej stronie kołnierzyka. Stamtąd są transportowane do podstawy tegoż kołnierzyka i fagocytowane. Nie strawione resztki pokarmu usuwane są na drodze egzocytozy przestrzeni wewnątrz kołnierzyka, skąd wyrzuca je na zewnątrz prąd wody, wytwarzany w wyniku falowania wici.

• Pozostałe części ciała to: nóżka, utrzymująca formy osiadłe w podłożu; ciałka podstawowe, których ułożenie pod prostopadłe do siebie jest cechą wskazującą na pokrewieństwo ze zwierzętami; mitochondria, w których budowa grzebieni jest płaska podobnie jak u zwierząt, co jest kolejnym ewolucyjnym dowodem na pochodzenie Choanoflagellata od zwierząt; jądro komórkowe

• Są to formy cudzożywne (heterotroficzne), odżywiające się głównie bakteriami

• Rozmnażają się bezpłciowo przez podział podłużny (symetrogenicznym).  Polega on tu na podziale mitotycznym jądra i podziale ciała wzdłuż od końca ciałka podstawowego.

• Przedstawicielem może być Morski Wiciowiec Kołnierzykowy

Typ: Apikompleksy

• jednokomórkowe

• występują tylko formy pasożytnicze

• posiadają na przedzie ciała wierzchołkowy zespół organelli tzw. kompleks apikalny, zawierający enzymy, umożliwiające rozpuszczenie tkanek żywiciela w celu wniknięcia do jego organizmu

• poruszają się ruchem pełzakowatym

• oddychają beztlenowo i występują w organizmach żywych, stanowiących dla nich żywiciela

• Przykładem jest Zarodziec malarii, wywołujący malarię.

• Rozmnażanie na podstawie Zarodźca malarii:

• Samica komara po ukąszeniu człowieka pobiera gametocyty (czyli inaczej: komórki macierzyste gamet).Gametocyty przekształcają się w gamety męskie i żeńskie. Haploidalne gamety po zapłodnieniu, które odbywa się wewnątrz jelita komara, tworzą diploidalną zygotę- ookinetę. Ookineta jest to ruchliwa zygota. Przechodzi ona przez ścianę jelita komara i lokuje się na jego zewnętrznej ścianie. Mówimy wtedy o powstawaniu oocysty. Diploidalna oocysta przechodzi mejozę postgamiczną, później następują mitozy. W skutek tego powstają haploidalne formy inwazyjne-sporozoity. Wędrują one do ślinianek komara, skąd po ukąszeniu wprowadzane są one do krwi człowieka. Sporozoity docierają do wątroby ludzkiej, po czym zmieniają swoją wielkość i kształt tworząc amebowate schizonty. Przechodzą one schizogonię (mejoza), w wyniku której powstają merozoity. Powodują rozpad komórki wątrobowej. Mogą wtedy ponownie zaatakować inne komórki wątroby i znów stać się schizontami, które przejdą schizogonię, w wyniku której powstaną nowe merozoity, ale mogą również przedostać się do krwi i atakować erytrocyty. Gdy merozoit dostaje się do erytrocytu, rozrasta się tworząc schizont, dzielący się w procesie schizogonii. Powstają wówczas kolejne merozoity, który dokonują lizy komórki, atakując inne erytrocyty i dokonując ich lizy w ten sam sposób. Niektóre merozoity mogą przekształcić się w gametocyty, które przekształcą się w gamety, gdy następna komarzyca ukąsi człowieka i pobierze je wraz z krwią.

• Rodzaje malarii: malaria trzeciaczka- ataki malarii następują co trzeci dzień; malaria czwartaczka- ataki malarii następują co czwarty dzień

"Typ": Zarodziowe

• jednokomórkowe

• brak wici lub rzęsek

• poruszają się za pomocą nibynóżek

• pobierają pokarm przez wchłanianie, pinocytozę i fagocytozę

• rozmnażają się przez podział

1. Ameby
   - jednokomórkowce
   - mają jedno lub wiele jąder
   - mają jedną wodniczkę tętniącą, która służy im do wydalania oraz zmienną ilość wodniczek pokarmowych, w których odbywa się trawienie pokarmu
   - posiada nieliczne i szerokie nibynóżki- kształt ameby jest nieregularne, lecz podczas ruchu wyróżnić można przód (tam gdzie wysuwają się nibynóżki) i tył (tam gdzie widnieje bryłka gęstej cytoplazmy).
   - żyją przede wszystkim w wodzie, choć spotyka się je w wilgotnych miejscach (gleba, ściółka)
   - są heterotrofami; żywią się bakteriami lub są pasożytami  - przykładem jest żyjąca w jelicie człowieka Entamoeba histolytica, wywołująca czerwonkę amebową
2. Otwornice
   - żyją przede wszystkim w morzach i oceanach
   - mają niewielkie rozmiary- zwykle do 1 mm średnicy (gat. olbrzymie do 1cm)
   - wytwarzają mineralne pancerzyki wapienne, złożone z wielu komór. Mają one liczne otworki, przez które wysuwają swoje nibynóżki tworzące na zewnątrz pancerzyka przestrzenną sieć. Mogą dzięki niej wchłaniać, fagocytować i pinocytować pokarm, który stanowią głownie związki organiczne oraz bakterie. Pancerzyki pozwalają unosić się otwornicom na wodzie, ponieważ zawierają w sobie powietrze. Pełnią również funkcję ochronną.
   - Żyją czasami w symbiozie z bruzdnicami, na zasadzie: dają warunki do życia bruzdnicom, a w zamian otrzymują od nich cukry ! ! !
   - Pancerzyki wapienne otwornic opadając na dno tworzą pokłady mułów. Kiedyś z podobnych mułów powstały dzisiejsze skały wapienne. 
3. Promienice
   - żyją tak jak otwornice przede wszystkim w słonych wodach
   - mają niewielkie rozmiary- około 0,2 mm.
   - wytwarzają szkielety i pancerzyki z krzemionki
   - są składnikiem planktonu morskiego
   - są heterotrofami, żywiącymi się innymi organizmami (innymi protistami i niewielkimi zwierzętami), które łowią za pomocą swoich cienkich i długich nibynóżek
   - pokarm pobierany także drogą fagocytozy, pinocytozy i wchłaniania
   - Żyją czasami w symbiozie z bruzdnicami ! ! !
   - wykazują właściwości fluorescencyjne
   - ich pancerzyki tworzą na dnie morskim pokłady mułów radiolariowych, z których kiedyś powstały skały- radiolaryty.

Typ: Orzęski

• jednokomórkowe, o najbardziej złożonej organizacji morfologicznej
• w większości gatunków ruchliwe; ruch ten umożliwiają im rzęski ułożone wzdłuż ciała w charakterystyczne szeregi.
• Żyją w wodach słodkich i słonych.
• Niektóre orzęski występują w pierwszej komorze żołądka przeżuwaczy, trawiąc celulozę. Są one ich symbiontami niezbędnymi do życia przeżuwaczy.
• Żywia się bakteriami lub martwymi sczątkami organicznymi. Zdarzają się rownież wśród nich drapieżnicy, bo na przykład didinium potrafi pochłonąć dużych rozmiarów pantofelka.
• Można wyróżnić wyraźny przód i tył, a także stronę brzuszną i grzbietową.
• Otoczone rzęskami pełniącymi oprócz funkcji motorycznej także napędza pokarm, który stanowią np. bakterie i okrzemki, do cytostomu- obszar błony komórkowej orzęska, w którym nie ma rzęsek. Tylko w jego obrębie tworzą się wodniczki pokarmowe i zachodzi endocytoza.  Występuje także otwór także drugi obszar błony nie porośnięty rzęskami- cytopyge, stanowiącego jedyne miejsce opróżniania się wodniczek.
• występuje również pellikula o bardzo złożonej strukturze, co powoduje brak możliwości tworzenia się wodniczek w dowolnym miejscu. Właśnie dlatego orzęski posiadają cytostom i  cytopyge.
• Oprócz tego ważną cechą w budowie orzęsków, powiązaną z ich rozmnażaniem jest obecność makronukleusa i mikronukleusa. Są to dwa jądra, odpowiednio większe i mniejsze. Mikronukleus jest określany jako zamknięte archiwum, które zawiera całą informację genetyczną orzęska, ale jest nieczynne. Czynnym jądrem jest zaś makronukleus, który spełnia wszystkie funkcje jądra komórkowego, gdyż odbywa się w nim sterowanie syntezą białe oraz pośrednio kontrola metabolizmu komórki. Zawiera on tylko wybrane fragmenty informacji genetycznej, jednak w bardzo licznych powtórzeniach. Makronukleus jest poliploidalny(może mieć różną liczbę chromosomów) i jest większą częścią aparatu jądrowego orzęska. Jego zadaniem jest również doreplikowywanie materiału genetycznego.Posiadanie dwóch jąder: mniejszego i większego jest określane terminem dwoistości jąder.
• Orzęski posiadają również wodniczkę tętniącą, służącą do usuwania nadmiaru wody z organizmu. Zbudowana jest ona z pęcherzyka centralnego oraz kanalika doprowadzającego. Występuje u orzęsek które żyją w środowisku hipotonicznym (wody słodkie).
•  Można je spotkać w środowisku izoosmotycznym, tak jak inne bezkręgowce.
• Orzęski rozmnażają się bezpłciowo, przez podział poprzeczny komórki. Mikronukleus dzieli się wtedy mitotycznie, natomiast makronukleus przechodzi amitozę- czyli przewężenie jądra w przypadkowych proporcjach. Ilość materiału genetycznego w obu powstałych jądrach jest nierówna. makronukleus dzieli się mniej więcej na pół.
• U orzęsków można zauważyć proces płciowy, zwany koniugacją, będącą procesem wymiany materiału genetycznego pomiedzy dwoma orzęskami.

Oto przebieg tego zjawiska:
1. Orzęski łączą się w parę poprzez fuzję ich błon.
2. Zanika makronukleus.
3. Następuje mejoza mikronukleusa, w wyniku której powstają tradycyjnie 4 jądra potomnie.
4. Pozostaje tylko jednen mikronukleus, powstały w wyniku tej mejozy.
5. Ten mikronukleus przechodzi mitozę tworząc dwa haploidalne mikronukleusy, z których jeden jest stacjonarny, a drugi migracyjny.
6. Migracyjne mikronukleusy przechodzą do ciała partnera i łączy się z stacjonarnym mikronukleusem partnera.
7. Po połączeniu jąder w obu komórkach, orzęski się rozłączają. Każdy z orzęsków otrzymuje w ten sposób nowy mikronukleus.
8. Zachodzi mitoza nowego diploidalnego mikronukleusa.
9. W wyniku powielania się nowego mikronukleusa tworzy się nowy makronukleus, również z zrekombinowanym materiaem genetycznym.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Start

Cześć. Jestem Marcin. Będę tu wrzucał notatki z biologii dla klas rozszerzonych liceum o kierunkach typu biol-chem itp. :D

Notatki będą się pojawiały mniej więcej co tydzień albo przez cały tydzień ale małymi partiami. Chodzi mi o to by ułatwić wam pracę w liceum, mając już pewną wiedzę. Będą tu przedstawiane tematy z zakresu Biologii dla klas 1 na początek. Zapraszam serdecznie.